W jaki sposób gra w piłkę przygotowuje dziewczynki do dorosłego życia
Regularne uprawianie piłki nożnej ma pozytywny wpływ na zdrowie nie tylko fizyczne, ale też – co równie istotne – psychiczne. Zasada ta dotyczy osób w każdym wieku, choć szczególnego znaczenia nabiera w przypadku najmłodszych dziewczynek oraz nastolatek. Grając w piłkę budują poczucie własnej skuteczności, zaczynają w siebie coraz mocniej wierzyć i rozwijają umiejętności mentalne. To wszystko znajduje później swoje odzwierciedlenie poza boiskiem.
W aspekcie rozwoju mentalnego i przygotowania do dorosłego życia futbol ma olbrzymią moc. To fakt potwierdzony badaniami, prowadzonymi m.in. przez UEFA. Ot, choćby tymi z 2017 roku. W ich ramach na grupie ponad czterech tysięcy nastolatek z sześciu różnych krajów (w tym z Polski) sprawdzono wpływ uprawiania piłki nożnej na ich pewność siebie, samoocenę i motywację. Korelacja była pozytywna, a ogólny wniosek jasny – dziewczęta powinny grać w piłkę.
I mimo że piłka nożna dziewcząt (kobiet) jest na innym etapie rozwoju w poszczególnych krajach poddanych badaniom (np. w Polsce w porównaniu do Anglii), to widać mnóstwo podobieństw pod względem jej wpływu chociażby na pewność siebie zawodniczek. Bez względu na to, gdzie mieszkają i jak dobrze grają, sam fakt uprawiania przez nie futbolu czyni je pewniejszymi siebie od tych, które uprawiają inne dyscypliny, a tym bardziej od tych, które w ogóle nie są aktywne fizycznie.
Dlaczego? Zapytaliśmy o to Annę Ussorowską, psycholożkę sportu, współpracującą z Polskim Związkiem Piłki Nożnej przy okazji zgrupowań Akademii Młodych Orłów.
“Piłka nożna rozwija poczucie sprawstwa i kompetencji. Dziewczynki mogą budować poczucie własnej skuteczności, realizując konkretne zadania podczas treningu i meczu. Wykonując zwód, podejmując pojedynek jeden na jeden czy celnie uderzając na bramkę, przekonują się, że są w stanie to zrobić. Jest to dla nich informacja zwrotna – trener jest zadowolony z realizacji zadania, a one czują satysfakcję z tego, jak sobie poradziły. W ten sposób budują pewność siebie i poczucie własnej skuteczności” – tłumaczy Ussorowska. Takie małe sukcesy pozwalają podtrzymywać motywację do uprawiania piłki nożnej i rozwijać pozytywną samoocenę.
Podczas badań przeprowadzonych przez UEFA 58 procent piłkarek w wieku 13-17 lat przyznało, że dzięki uprawianiu futbolu udało im się przezwyciężyć brak pewności siebie, a 48 procent stwierdziło, że jest dzięki temu mniej nieśmiała. Z kolei 54 procent badanych od momentu rozpoczęcia treningów znacznie mniej martwi się tym, co sądzą o nich inni. To szalenie istotne w kontekście nastolatek, których samoocena wydaje się być najbardziej krucha i podatna na zewnętrzne czynniki oraz opinie rówieśników. Założenie korków i rozpoczęcie regularnych treningów może stać się dla młodych dziewcząt prawdziwym oparciem. Fundamentem pewności siebie.
Nie do przecenienia wydaje się tu rola najbliższego otoczenia. Trenerzy i rodzice mają wielki wpływ na to, jak będą czuły się dziewczynki. “W kontekście budowania adekwatnej pewności siebie i poczucia własnej wartości ważne jest, aby nie porównywać ich z innymi. Rodzice bardzo często nieświadomie popełniają błąd, pytając córkę o to, jak poszło na treningu przykładowej Basi. Systematycznie pytając o inne zawodniczki, przekierowujemy uwagę córki na jej koleżanki, a ona sama zaczyna mieć poczucie, że nie jest wystarczająco dobra oraz że punktu odniesienia powinna szukać w innych osobach, a nie w sobie. Zaczyna kształtować nawyk porównywania się, co skutkuje tym, że dzisiaj – wyróżniając się w swoim klubie – czuje się pewnie, ale gdy pojedzie na zgrupowanie reprezentacji albo zmieni kategorię wiekową, gdzie spotka lepsze zawodniczki, ta pewność zupełnie ucieknie” – wyjaśnia Ussorowska. W związku z tym tak ważne jest to, aby dzieci od najmłodszych lat miały nawyk rywalizacji, ale głównie z… samym sobą. Aby odnosiły się do tego, jak wyglądały miesiąc temu i koncentrowały się na sobie i własnym rozwoju.
Pewność siebie wzrasta również dzięki poczuciu przynależności do zespołu. Bycie jego częścią sprawia, że dziewczynki czują w sobie siłę. Każda z nich buduje własną tożsamość, wspólnie tworząc tożsamość grupową. Doskonale widać to w szkole. Dziewczynki trenujące piłkę w jednej drużynie mają swoją paczkę, trzymają się razem i czują się pewniej w porównaniu do dziewczyn, które w ogóle nie trenują lub trenują sporty indywidualne.
Budowanie pewności siebie to jedno, ale równie ważne jest rozwijanie odwagi młodych piłkarek. To właśnie odwaga pozwala dziewczynkom działać, pomimo lęku i wcześniejszych niepowodzeń. “Odwaga nie zawsze musi wiązać się ze spektakularnymi działaniami. Czasami może być cicha i przejawiać się w małych rzeczach, np. postanowieniu – jutro spróbuję jeszcze raz. To również jest odwaga” – mówi Ussorowska. Samo podejmowanie próby, niezależnie od rezultatów, jest wartością samą w sobie. Pewne siebie i odważne zawodniczki działają, pomimo tego, że czują lęk, strach czy stres. I to jest bardzo ważne, aby uczyły się działać i koncentrować na zadaniach pomimo różnych trudności i emocji, które są nieodłączną częścią sportu.
My – jako PZPN – również to dostrzegamy, chociażby podczas Turnieju „Z Podwórka na Stadion o Puchar Tymbarku”, w czasie którego dzieci mają do rozegrania nawet po kilka spotkań w ciągu jednego dnia. Zdarza się, że w pierwszym coś nie wyjdzie. W drugim – podobnie. Ci odważni próbują jednak dalej. Co bowiem najgorszego mogłoby się stać? Stracę piłkę? Moja drużyna przegra? A jakie to ma w ogóle znaczenie w kontekście całego życia?
Tak się bowiem składa, że na boisku piłkarskim rozwija się umiejętności przydatne teraz i później – w dorosłości. To środowisko, w którym uczą się radzić ze stresem i szukać kreatywnych rozwiązań. “Futbol jest obszarem przygotowującym dzieci do funkcjonowania w szkole i życiu dorosłym. Mówimy tutaj o transferze umiejętności. Piłka nożna jest nośnikiem wielu wartości, ale też środowiskiem, w którym dzieci uczą się współpracy i rozwiązywania konfliktów. Trudno wyobrazić sobie inny obszar, który niósłby tyle korzyści dla zdrowia psychicznego i rozwoju kompetencji miękkich” – podkreśla Anna Ussorowska. Zwróćmy uwagę, że w szkole ogromny nacisk kładzie się na kompetencje twarde. W sporcie zaś poza umiejętnościami technicznymi uczymy także tych miękkich. Osoby, które w dzieciństwie i młodości uprawiały sport, lepiej radzą sobie w życiu dorosłym, niezależnie od tego, w jakim obszarze pracują. Komunikatywność, wyznaczanie celów, determinacja – to umiejętności bardzo uniwersalne, które są rozwijane w sporcie.
Nie ma jednej ścieżki, którą trzeba podążać, aby osiągnąć sukces w piłce. To, co może zrobić każda dziewczynka, to skupienie się na sobie. Po drodze pojawią się trudne momenty. Paradoksalnie są one potrzebne do budowania odporności psychicznej. I nawet jeśli obrana droga nie doprowadzi do profesjonalnej kariery piłkarskiej, to dzięki trenowaniu futbolu w młodości, dziewczęta rozwiną umiejętności mentalne i poczucie własnej skuteczności, które są tak potrzebne w codziennym życiu.
Wypełnij formularz poniżej i przyjdź na bezpłatny pokazowy trening!
